Zagrożenia ekologiczne - strażacy pierwsi do pomocy

foto: olesnica998,pl

 
Postępująca chemizacja życia codziennego niesie ze sobą katastrofalne skutki dla człowieka i jego środowiska naturalnego. Każdego roku powstaje kilka tysięcy nowych związków chemicznych, z czego pewna część charakteryzuje się dużą toksycznością. Wykorzystanie ich w różnych dziedzinach przemysłu i gospodarki stwarza coraz większą skalę zagrożeń. Zakłady chemiczne stanowią potencjalne
zagrożenie dla blisko ¼ terytorium państwa. Coraz większe niebezpieczeństwo niesie ze sobą transport substancji chemicznych, szczególnie ze względu na wzrost liczby przypadków kolizji drogowych z udziałem pojazdów przewożących materiały niebezpieczne.
Zeszłoroczna katastrofa ekologiczna na Odrze pokazała, jak ważnym elementem walki z tego typu zagrożeniem są jednostki OSP i PSP. W zwalczanie skutków katastrofy ekologicznej na Odrze zaangażowanych było ponad 450 strażaków. Od kilku dni mamy podobną sytuacje na Kanale Gliwickim. 10 czerwca br. zebrano tam ponad 450 kg śniętych ryb. Prawdopodobną przyczyną jest gwałtowny spadek zawartości tlenu w wodzie. Miejscami spadł on do poziomu 45 proc. W trzech miejscach na terenie Kędzierzyna -Koźla pracują pompy strażackie napowietrzające wodę kanału. Trwają badania w zakresie parametrów fizyko-chemicznych wody w celu wykluczenia substancji toksycznych zagrażających również ludziom.
Wczoraj strażacy zmagali się z pożarem na terenie zakładów chemicznych w Żarowie. Na placu zakładu produkcyjnego w Żarowie w powiecie świdnickim płonęły pojemniki tzw. mauzery z łatwopalną cieczą. Na miejsce natychmiast skierowano kilkanaście zastępów straży pożarnej, w tym grupę ratownictwa chemicznego z Wałbrzycha. Jak informuje portal dziennik.walbrzych.pl, paliły się płynne odpady po produkcji artykułów higienicznych w jednej z okolicznych fabryk.
 
Krajowy system ratowniczo-gaśniczy ma na celu ochronę życia, zdrowia, mienia i środowiska także poprzez ratownictwo chemiczne i ekologiczne, które ze względu na wyposażenie, wyszkolenie i możliwości realizacji zadań dzieli się w jego ramach na dwa stopnie. Zakres podstawowy obejmuje zadania ratownicze przy wykorzystaniu sprzętu, który posiada każda jednostka ochrony przeciwpożarowej należąca do KSRG. Zakres specjalistyczny dotyczy działań ratowniczych wykonywanych przez specjalistyczną grupę ratownictwa chemiczno-ekologicznego (SGR CHEM-EKO), posiadającą odpowiednie wyszkolenie, uprawnienia oraz sprzęt.
Zgodnie z Wytycznymi do organizacji ratownictwa chemiczno-ekologicznego w KSRG, na obszarze każdego województwa powinna funkcjonować co najmniej jedna SGR CHEM-EKO PSP utworzona na bazie jednostki ratowniczo gaśniczej, której powołanie poprzedza sporządzenie analizy zagrożeń oraz zabezpieczenia operacyjnego danego obszaru. W rzeczywistości, do centralnego odwodu operacyjnego komendanta głównego PSP włączonych jest siedemnaście specjalistycznych grup ratownictwa chemiczno-ekologicznego, w tym cztery grupy z województwa śląskiego, dwie z lubelskiego, małopolskiego i zachodniopomorskiego oraz po jednej z dolnośląskiego, łódzkiego, mazowieckiego, opolskiego, pomorskiego, świętokrzyskiego i wielkopolskiego. Dwie z tych grup, warszawska i katowicka, przewidziane zostały do działań międzynarodowych, jednak w ciągu ostatnich dwóch lat zgłaszano tylko grupę z Katowic.
Sprzęt stosowany w ratownictwie chemiczno-ekologicznym
Ze względu na stały wzrost zagrożeń jednostki  muszą być wyposażone w nowoczesny sprzęt służący do prowadzenia akcji z zakresu ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej, zdecydowana większość wyrobów służących do ochrony przeciwpożarowej może być stosowana wyłącznie na podstawie certyfikatu (wyjątek stanowią ubrania lekkie przeciwchemiczne – nie posiadające określonych norm). Każdą jednostkę ochrony przeciwpożarowej obowiązuje minimum wyposażenia w sprzęt niezbędny do realizacji podstawowych zadań z zakresu działań ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Zalicza się do niego :

  • lekkie ubrania ochrony przeciwchemicznej,
  • aparaty izolujące drogi oddechowe,
  • standardowy sprzęt i pojazdy ratownicze dostosowane do wykonywania podstawowych czynności ratowniczych (w tym kurtyna wodna, eksplozymetr), a także przyrządy pomiarowe umożliwiające pomiar stężenia tlenu oraz dwóch gazów toksycznych.

W przypadku braku standardowego wyposażenia w sprzęt ochronny, pierwsza jednostka przybyła na miejsce zdarzenia może jedynie zabezpieczyć miejsce zdarzenia, przeprowadzić prewencyjną ewakuację, udzielić pierwszej pomocy poza strefą zagrożenia, ostrzec ludność, a w razie potrzeby spłukać poszkodowanych wodą.
Szczegółowy zakres wyposażenia SGR CHEM-EKO powinien zostać dostosowany do specyfiki zadań i charakteru zdarzeń występujących na obszarze działania operacyjnego grupy, z uwzględnieniem warunków naturalnych i lokalnych zagrożeń.
Standardowy zakres wyposażenia SGR CHEM-EKO powinien obejmować:
• sprzęt ochrony osobistej – charakteryzuje się odpornością na przesiąkanie wody, działanie bodźców termicznych, czynników chemicznych, nie krępuje ruchów i musi być dobrze widoczny w różnych warunkach oświetlenia;
• sprzęt ochrony dróg oddechowych – jest produktem złożonym, wymagającym stosowania różnorodnych tworzyw;
• ubrania specjalne – odporne na działanie strumienia ciepła, promieniowanie, przenikanie płomienia do wewnątrz, substancje chemiczne, wytrzymałe na rozciąganie, rozdarcie, zmiany wymiarów po praniu, wodoszczelne;
Dodatkowo:
• sprzęt do oznaczania stężeń – umożliwia ocenę zaistniałej sytuacji i stanu zagrożenia;
• środki neutralizujące i sorbenty34 – używane do neutralizacji35 substancji
niebezpiecznych, wchłaniają medium i zabezpieczają środowisko naturalne przed
skażeniem;
• zapory przeciwolejowe: sorpcyjne, parkanowe, sztywne, elastyczne, pomostowe.
• separatory i zbieracze oleju: urządzenia oddzielające (skimery),
• sprzęt techniczny i logistyczny zabezpieczenia akcji ratowniczej – ze względu na to, że akcje ratownicze mogą trwać od kilku do kilkunastu godzin, w różnych warunkach, niezbędne jest więc zapewnienie zaplecza akcji ratowniczej:
• sprzęt transportowy – ważne, aby przewidzieć możliwość transportu ratowników, sprzętu oraz innych materiałów technicznych niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia akcji.
 
 
Rozporządzenie ministra SWiA z 22 września 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych PSP w pojazdy gaśnicze i specjalne oraz w sprzęt i środki techniczne wprowadziło dodatkowe rodzaje samochodów pożarniczych. W grupie tej znalazły się również samochody ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Ze względu na stosunkowo niedawne przejęcie przez PSP zadań w tym zakresie stanowią one grupę pojazdów nowych, wyposażonych zgodnie z europejskimi normami w nowoczesny sprzęt i są wykorzystywane są przy wszelkiego typu działaniach związanych z substancjami chemicznymi.
Głównym zadaniem samochodu sprzętowego ratownictwa chemicznego jest przewóz wyposażenia, które umożliwia prowadzenie działań ratowniczych i zapewnienie odpowiedniej ochrony dla załogi. Zgodnie z definicją Polskiej Normy jest to samochód pożarniczy zaopatrzony w środki ochrony indywidualnej i sprzęt do ograniczania szkód w środowisku naturalnym. Wymagania dla średnich samochodów sprzętowych ratownictwa chemicznego określa załącznik nr 2 do rozporządzenia ministra SWiA z 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania.
Rozporządzenie to mówi jedynie o samochodach średnich i ciężkich, jednakże w praktyce wyróżnia się także pojazdy klasy lekkiej. W Polsce funkcjonują SGR CHEM-EKO wyposażone w około 60 lekkich, 30 średnich i 30 ciężkich samochodów sprzętowych38.
Najnowszym nabytkiem PSP przeznaczonym do realizacji zadań z zakresu ratownictwa chemiczno-ekologicznego, stał się światowej klasy samochód rozpoznawczo- pomiarowy do wykrywania skażeń chemicznych, biologicznych, radiacyjno-nuklearnych i wybuchowych (CBRNE). To „jeżdżące laboratorium” trafiło do JRG nr 6 w Warszawie oraz JRG nr 6 w Poznaniu. W Polsce zaledwie trzy jednostki ratowniczo-gaśnicze posiadają samochody tej grupy. Z uwagi na zastosowanie najnowszych technologii pojazd ten stanowi istotne wzmocnienie systemu bezpieczeństwa państwa. W ramach projektu „Wsparcie techniczne ratownictwa ekologicznego i chemicznego ” współfinansowanego przez UE, planowany jest zakup nowoczesnego sprzętu, który podniesie zdolność do reagowania na współczesne zagrożenia chemiczne, biologiczne i radiacyjne.
 

foto: olesnica998.pl