Jednostki ochotniczych straży pożarnych są organizacjami pozarządowymi, które funkcjonują w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2017 r., poz.210) oraz ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej - stanowią one ważny element krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (KSRG) bezpieczeństwa państwa. Dlatego też warto zapoznać się z danymi liczbowymi dotyczącymi funkcjonowania OSP. Należy jednak wcześniej zaznaczyć, że z chwila rozpoczęcie włączania jednostek OSP do KSRG, który rozpoczął się od 1995 r. zwiększył się także zakres zadań wykonywania przez ochotników - strażaków. Warto więc namienić jakie są to obowiązki, do których należy: 

• gaszenie pożarów;
• ratownictwo techniczne, w szczególności na drogach;
• ewakuacja poszkodowanych lub zagrożonych ludzi i zwierząt oraz zagrożonego mienia;
• oznakowanie i zabezpieczenie miejsc prowadzenia działań ratowniczych,
• prowadzenie działań ratowniczych na obszarach wodnych, w tym podczas powodzi,
• usuwanie skutków zdarzeń w szczególności po przejściu anomalii pogodowych i udzielanie pomocy socjalnej poszkodowanym.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2016 R. DO KSRG włączonych było 4 306 jednostek OSP - w których działało 140 000 strażaków, ponadto warto także podkreślić, że w KSRG funkcjonuje około 12 000 jednostek spoza systemu, w których działa 226 770 ochotników. 

Z danych na koniec 2016 r. aktualny standard dobowej gotowości operacyjnej KSRG przedstawiał się następująco w OSP ok. 20000 strażaków ochotników i 9887 samochodów funkcjonujących w 4306 jednostkach OSP w KSRG.