Remiza przyszłości
Najważniejszy czynnik mający wpływ na projekty remiz strażackich w ciągu ostatnich czterech dekad jest chyba najbardziej oczywisty – koszty budowy. Ponieważ gminy stoją w obliczu bardziej rygorystycznych budżetów i nacisków ze strony społeczeństwa na ograniczanie wydatków budowa nowych i renowacja obecnych remiz strażackich stała się poważnym wyzwaniem.
Ten problem to tylko jeden z głównych trendów wpływających nie tylko na architekturę i projekt remizy strażackiej. Przyjrzymy się kluczowym trendom w architekturze i projektowaniu remizy (oprócz rosnących kosztów budowy).
1. Technologiczna precyzja w wyborze lokalizacji straży pożarnej
Wraz ze wzrostem liczby ludności w danej miejscowości, pojawianiem się nowych inwestycji gruntowych i zmianą połączeń drogowych, ważne jest, aby stale oceniać lokalizację stacjonarnych oddziałów służb bezpieczeństwa publicznego i ochrony. Jedną z dróg jest wykorzystanie technologii. W szczególności gwałtownie rośnie wykorzystanie systemów informacji geograficznej (GIS) przez straże pożarne i architektów projektujących jej nowe siedziby. Wykorzystują oni zebrane dane do tworzenia nakładek na mapy, aby wybrać optymalną lokalizację remizy. Działania przygotowawcze przy planowaniu nowych baz straży pożarnej powinny obejmować:
A) Utworzenie niestandardowej mapy GIS, która obejmują lokalizacje podstawowych zagrożeń dla danego terenu (np. tereny podmokłe, tereny zalewowe, otwarte wody i plany przyszłego użytkowania gruntów), gęstość zaludnienia i dostęp do głównych, przejezdnych dróg.
B) Ocenę istotnych danych historycznych. Ocenie powinny podlegać historyczne trendy zgłoszeń z połączeń alarmowych, które następnie zostają poddane analizie pod kątem czasu dojazdu tak, aby pokazać czasy reakcji w sytuacjach awaryjnych w określonych „gorących punktach”. Mapy te są nakładane na mapy użytkowania gruntów, które pokazują, gdzie społeczność planuje się rozwijać i gdzie mogą się przesunąć akcenty reagowania.
C) Kontakt z lokalnymi władzami - pozwoli to nakreślić opcje i wywnioskować najlepszą możliwą lokalizację nowej remizy. Jeśli w miejscowości istnieje już remiza należy ustalić, czy lepszym rozwiązaniem będzie budowa nowej remizy w idealnie dobranym do obecnych potrzeb punkcie, czy też wystarczy przeznaczyć fundusze na renowację obecnego budynku.
2. Dedykowane obiekty szkoleniowe
Najlepsze zespoły ratownicze trenują rygorystycznie i nieprzerwanie. Jednak ponieważ duży procent strażaków to wolontariusze/ochotnicy, szkolenia to coś więcej niż tylko sposób na doskonalenie umiejętności zawodowych – są one integralną częścią utrzymania właściwego stanu zdrowia i sprawności zapewniającej bezpieczeństwo.
Aby umożliwić szkolenie na najwyższym poziomie w czasie rzeczywistym, coraz więcej straży pożarnych buduje obiekty szkoleniowe w swoich jednostkach. Decydenci dostrzegli potrzebę i możliwość wyposażenia remiz w zaplecze szkoleniowe, rozumiejąc również, w jaki sposób te obiekty mogą wspierać drużyny w samodoskonaleniu zawodowym i wspomagać rekrutację zainteresowanych młodych adeptów sztuki pożarniczej.
3. Rosnące koszty budowy; mądrzejsze planowanie
Poza zwykłą inflacją istnieje wiele powodów, dla których koszty budowy i koszty nowych remiz w ostatnich latach znacznie wzrosły.
- Zdarza się, że drużyny ochotnicze przekształcają się w wydziały kombinowane (np. policja i straż pożarna). W rezultacie dzisiejsze remizy potrzebują doposażenia w pomieszczenia sypialne, łazienki, prysznice, kuchnie, obszary szkoleniowe, przestrzeni socjalnych i parkingów.
- Rygorystyczne przepisy - budynki bezpieczeństwa publicznego muszą przestrzegać bardzo surowych przepisów i wytycznych, co znacząco wpływa na użyte materiały – znacznie droższe niż tradycyjne budynki komercyjne.
- Wyższe koszty nabycia gruntu itp. koszty budowy nie uwzględniają kosztów nabycia gruntu, finansowania i opłat za usługi profesjonalne (m.in. architektoniczne, inżynieryjne i prawne).
4. Zaangażowanie straży pożarnych w planowanie przestrzenne terenu
Rosnącym trendem jest dopuszczanie straży pożarnych do projektowania remizy, dostosowania budżetu, a nawet planowania rozwoju miejscowości. Na przykład straż pożarna zaczyna odgrywać ważną rolę w projektowaniu nowych osiedli mieszkaniowych – zwłaszcza osiedli z licznymi terenami zielonymi, wąskimi uliczkami i skupiskami domów. Zaprojektowane bez uwzględniania służb ratowniczych, ulice i chodniki mogą być zbyt wąskie, co może utrudnić czas reakcji i dostęp w razie koniecznej interwencji.
Ten trend powoduje, że urbaniści koncentrują się na łączności i projektowaniu dróg. Na przykład, płaskie krawężniki mogą pomóc dużym wozom strażackim w pokonywaniu ostrych zakrętów, a przepisy i ograniczenia dotyczące parkowania zapewniają, że wozy strażackie (oprócz autobusów szkolnych, śmieciarek i karetek pogotowia) mają dostęp do wszystkich ulic i budynków przez cały czas.
Oczekuje się, że straż pożarna przybędzie w czasie krótszym niż pięć minut po odebraniu wezwania przez remizę. Angażując straż pożarną w planowanie rozwoju miasta i projektując nasze ulice i osiedla z myślą o reagowaniu w sytuacjach kryzysowych, lokalni przywódcy zachęcają do zdrowego i bezpiecznego rozwoju swoich społeczności.
5. Zielony projekt remizy
Dachy wegetatywne, panele fotowoltaiczne (PV), okna energooszczędne – pokolenie temu te słowa były tylko w słowniku projektowym najbardziej postępowych architektów. Dziś te zrównoważone trendy w projektowaniu stały się naszą rzeczywistością. Projekt zielonego budynku bezpośrednio przynosi korzyści właścicielom dzięki niższym rachunkom za energię, mniejszemu zużyciu wody i zapewnia bezpieczniejsze i zdrowsze środowisko dla mieszkańców.
6. Projekty przyjazne dla obu płci
Pożarnictwo to dziedzina wciąż zdominowana przez mężczyzn. Chociaż liczba kobiet w branży znacznie wzrosła nierównowaga płci wciąż jest znaczna. Widoczny jest jednak trend zmierzający do niwelowania tych różnic - zachęta do wstępowania w szeregi straży kierowana jest wyraźnie do wszystkich grup demograficznych i obu płci. Jednym z ważnych i zamierzonych wysiłków, które obserwujemy, jest rozwój projektów remiz „neutralnych pod względem płci”. Tradycyjnie w remizach straży pożarnej znajdowały się duże dormitoria, wyposażone w pojedyncze łóżka, łóżka piętrowe, łóżka w szafie lub łóżka w szafie. Obecnie remizy strażackie są projektowane z prywatnymi sypialniami i łazienkami, a jednocześnie zapewniają wspólne przestrzenie publiczne. W przeciwieństwie do projektów uwzględniających płeć, stacje neutralne pod względem płci zapewniają elastyczność, ponieważ skład personelu straży pożarnej często się zmienia.
7. Projekt remizy zorientowany na wydajność
Remizy strażackie w XXI wieku projektowane są tak, aby umożliwiać personelowi szkolenie, działanie na najwyższym poziomie wydajności i komfortu oraz jak najszybsze docieranie ratowników na miejsce zdarzenia. W rezultacie większość dzisiejszych projektów jest jednopiętrowych z wyraźnymi ścieżkami do wnęk na aparaturę i (optymalnie) czteroskrzydłowymi drzwiami przesuwnymi w bok. Drzwi czteroskrzydłowe otwierają się ze średnią prędkością 60cm na sekundę, w porównaniu z konwencjonalnymi drzwiami górnymi i zwijanymi, które działają z prędkością 30 cm na sekundę.
- Najnowocześniejsza remiza w Polsce powstanie wkrótce w Warszawie. Nowy obiekt zastąpi przestarzałą remizę na warszawskich Młocinach. Oprócz standardowej strażnicy z halą garażową dla wozów gaśniczych powstaną koszary dla Specjalistycznej Grupy Ratownictwa Chemiczno-Ekologicznego „Warszawa 6”. Znajdą się tam dwa laboratoria – chemiczne i biologiczne (oba o powierzchni prawie 200 mkw.), oddzielny garaż tylko dla wozów i sprzętu rozpoznania chemicznego, plac z przeszkodami do ćwiczeń z operowania robotami rozpoznania chemicznego, pomieszczenia do konserwacji ubrań gazoszczelnych oraz sale dydaktyczne, gdzie szkoleni będą strażacy i specjaliści z całego kraju. Dodatkowo na terenie jednostki znajdzie się boisko, plac do ćwiczeń pożarniczych oraz sala gimnastyczna.
Stojący na tyłach Galerii Młociny budynek zajmowany dziś przez Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą nr 11 powstał w latach 50. ubiegłego wieku na wewnętrzne potrzeby Huty Warszawa. Obiekt jest już mocno zdegradowany, nie spełnia współczesnych standardów, a jego właściciel ma prawo w ciągu miesiąca wypowiedzieć umowę i pozbyć się strażaków. - Najwyższy czas na przeprowadzkę do nowego budynku - podsumował komendant.
Do nowych koszar przeniosą się strażacy z JRG6 przy ul. Marymonckiej, a w ich miejsce wprowadzą się strażacy z JRG11 przy ul. Zgrupowania AK "KAMPINOS". - W ubiegłym roku JRG6 miała ponad 1100 wyjazdów do różnych zdarzeń (m.in. pożarów) z czego grupa ratownictwa chemicznego zrealizowała ponad 290 wyjazdów.